Nie zawsze potrzebujemy roweru ze wszystkimi możliwymi nowinkami technologicznymi. Czasami to co proste = bezobsługowe/bezawaryjne.
Co w rowerze piszczy (albo zgrzyta)?
Wbrew tytułowi, tekst ten nie będzie dotyczył wyboru właściwego smaru ani wskazywał miejsc i mechanizmów, na które należy go nanosić. Ma on pomóc w uzyskaniu odpowiedzi na zasadnicze pytanie: Czy mechanizmy umożliwiające zmianę biegu, są w rowerze przydane lub nawet konieczne? Być może trafiłeś tutaj, drogi Czytelniku, wpisując w jedną z wyszukiwarek internetowych frazę: jaki rower lepszy z przerzutkami czy bez. Pytanie to jest istotne i dobrze zadane. Czy jeden rower jest lepszy od drugiego? Nie wiem. Wszystko zależy od tego, jakie będzie jego zastosowanie.
Przerzutki czy biegi?
Odpowiedź jest nieco bardziej złożona. Przerzutka to mechanizm umożliwiający zmianę biegów lub – zamiennie – przełożeń. Często jednak potocznie, nawet w sklepach stosuje się przykładowe określenie „rower posiada 21 przerzutek”. Nie, taki rower posiada 21 przełożeń i zwykle 2 przerzutki – jedną przy tylnym kole i jedną przy tzw. supporcie, czyli wałku, do którego mocuje się korby z pedałami. Do sterowania nimi wykorzystuje się manetki występujące najczęściej w postaci niewielkiej dźwigni albo pierścienia, montowanych przy kierownicy.
Po co właściwie one są? Mechanizm ten umożliwia jazdę w różnych warunkach. Od wyboru biegu zależy to, jak szybko jedziemy kręcąc pedałami oraz ile energii pochodzącej z mięśni naszych nóg musimy w to włożyć. Dla zachowania jasności i komfortu, w dalszej części artykułu będę stosował określenie „biegi”.
Potrzeba przede wszystkim.
Wybierając rower, musimy określić nasze potrzeby. Jeśli planujemy jeździć po drogach dla rowerów, które zwykle są równe i nie cechują się dużym nachyleniem, odpowiednim rowerem będzie rower miejski. Posiada on szereg udogodnień: Komfortowe siedzisko, wyżej zamocowaną kierownicę oraz często koszyk na zakupy. Ma też często szersze opony zwiększające przyczepność i pomagające zachować maksimum bezpieczeństwa. Pozycja rowerzysty miejskiego wyróżnia się wyprostowanymi plecami. Rower miejski może posiadać biegi, choć wciąż popularne są również egzemplarze ich pozbawione. Brak biegów powoduje, że nieco trudniej będzie nam ruszyć z miejsca, a maksymalna prędkość, którą możemy uzyskać jest bardzo ograniczona. Rower nieposiadający biegów jest konstrukcją prostszą i przez to tańszą w eksploatacji. Nie trzeba dbać o okresowe smarowanie mechanizmów, zmniejsza się również ryzyko awarii spowodowanej wkręceniem czegoś pomiędzy zębatki. Brak złożonego systemu napinaczy łańcucha oraz cięgien powoduje także spadek ceny takiego roweru. Jeśli ma służyć on nam do pokonywania krótkich odcinków po równej, asfaltowej lub betonowej nawierzchni, biegi stają się zbędne, a korzyści płynące z ich braku zdecydowanie wiodą prym.
Rower, którym planujemy jeździć po zróżnicowanym terenie, ma ułatwić nam to zadanie. Jeśli na często odwiedzanych trasach znajdują się umiarkowane wzniesienia i spadki, obecność biegów będzie dużym udogodnieniem. Dobranie odpowiedniego przełożenia pozwoli nam komfortowo podjechać pod górę bez nadmiernego obciążania mięśni nóg. Kiedy trasa będzie przebiegać po płaskim terenie, możemy zmienić przełożenie, osiągnąć większą prędkość i szybciej pokonać wyznaczony odcinek. Rowery miejskie dostępne w wielu polskich miastach wyposażone są w trójstopniową przekładnię umieszczoną w piaście tylnego koła. Taka zabudowana konstrukcja, niewidoczna z zewnątrz ma istotną zaletę – chroni mechanizm przed czynnikami zewnętrznymi takimi jak deszcz, zmniejsza ryzyko dostania się doń ciał obcych oraz wymaga rzadszego serwisowania. Popularność rowerów wyposażonych w trzy biegi jest optymalnym połączeniem niskiego kosztu, wystarczającego komfortu jazdy i niskiej awaryjności.
Zastosowania profesjonalne i sportowe wymagają więcej uwagi i tutaj mechanizm zmiany biegów będzie już obowiązkowy, aczkolwiek mniej istotny od wielu innych elementów konstrukcyjnych roweru. Jeśli rower ma służyć nam dobrze w każdym terenie, biegi są niezbędne. Nie zastanawiajmy się wiec, jaki rower lepszy z przerzutkami czy bez. Dzięki nim bezproblemowo będziemy mogli poruszać się po terenach zurbanizowanych, szybko rozpędzić się i mknąć po dobrze przygotowanych trasach. Będziemy mogli również wyjechać poza miasto i odbyć relaksacyjną podróż po ścieżkach wiejskich, leśnych oraz polnych bez specjalnego wysiłku. Jeśli nasz rower posiada biegi, wycieczka po górskich szczytach i dolinach będzie niekwestionowaną przyjemnością.